Maart luidt het begin van de lente in – de dagen worden langer, de natuur ontwaakt en er is weer volop verse oogst van eigen bodem. Dit is hét moment om te genieten van seizoensgebonden eten. Denk aan knapperige voorjaarsgroenten, de laatste winterknollen en misschien zelfs de eerste frisse fruitsoorten. In deze blog nemen we je enthousiast mee in wat maart te bieden heeft. We bespreken welke producten deze maand worden geoogst en hoe je ze in de keuken kunt gebruiken. Ook leggen we uit waarom lokaal en seizoensgebonden eten zo belangrijk (én lekker) is, met aandacht voor duurzaamheid en smaak. Bovendien geven we een paar praktische kooktips en eenvoudige recepten, zodat je meteen aan de slag kunt met de heerlijke producten van het seizoen. Eet smakelijk alvast!

Waarom kiezen voor lokaal en seizoensgebonden eten?

Kiezen voor seizoensproducten van eigen bodem is een keuze voor smaak én duurzaamheid. Producten die in hun natuurlijke seizoen groeien, hebben doorgaans de beste smaak – ze hebben de tijd gekregen om onder de juiste omstandigheden te rijpen. Een tomaat die in de zomerzon is gegroeid, of een spruitje dat na een paar koude nachten is geoogst, bevat zoveel meer smaak dan wanneer ze buiten het seizoen worden gekweekt. Je proeft echt het verschil!

Daarnaast is het veel duurzamer om te eten wat er nú lokaal beschikbaar is. Waarom? Omdat er geen energieverslindende kassen of lange transporten nodig zijn om je eten op je bord te krijgen. Groenten en fruit uit het seizoen hoeven niet van de andere kant van de wereld te komen en zijn vaak niet in verwarmde kassen verbouwd. Dat scheelt enorm in de uitstoot van CO₂ en andere milieubelastende uitstoot. Door te kiezen voor lokale seizoensproducten steun je bovendien de lokale boeren en economie. Je geld komt rechtstreeks bij de boer terecht, die met liefde voor de natuur zijn producten teelt – vaak ook nog eens zonder onnodige bestrijdingsmiddelen. En zeg nou zelf: verse groenten of fruit van de boer om de hoek smaken toch extra lekker als je weet dat ze met zorg en zonder omweg bij jou zijn gekomen?

Ten slotte brengt seizoensgebonden koken je dichter bij de natuur en de eetcultuur van Nederland. 💚 Je leert met de seizoenen mee te koken en te variëren. In de winter genieten we van erwtensoep en stamppot met kool, terwijl we in de lente uitkijken naar de eerste frisse lentegroenten. Dat maakt koken het hele jaar door een leuke ontdekkingsreis!

Verse producten van maart

Maart is een interessante maand in de Nederlandse keuken. We nemen afscheid van de winter en verwelkomen de lente. Dat betekent dat we nog kunnen genieten van winterse bewaargroenten, terwijl de eerste voorjaarsgroenten hun opwachting maken. Hieronder een greep uit de verse oogst in maart en hoe je deze kunt gebruiken:

• Raapstelen – Deze jonge, pittige bladgroente is een echte voorjaarsfavoriet. Raapstelen (ook wel “keeltjes” genoemd) worden in maart voor het eerst geoogst en luiden het einde van de winter in. Je kunt raapstelen rauw eten in een salade, maar traditioneel worden ze gestoofd of – nog lekkerder – verwerkt in een stamppot. Een raapstelenstamppot met aardappel en bijvoorbeeld spekjes of een scheutje mosterd is een heerlijk Hollands gerecht om de lente mee te vieren. Ook in pasta’s (zoals een romige saus) of in een omelet doen raapstelen het goed door hun frisse smaak.
• Veldsla & winterpostelein – Twee saladegroenten die juist in de late winter en vroege lente op hun best zijn. Veldsla en winterpostelein groeien goed in het koele seizoen en zorgen voor een broodnodige portie groen op je bord in maart. Ze hebben malse blaadjes vol vitamines. Gebruik ze rauw in een salade voor een fris lentes gerecht – bijvoorbeeld met wat appel, walnoot en een lokale geitenkaas – of meng ze op het laatste moment door een stamppot voor een knapperige twist. Een salade van winterpostelein met sinaasappel of veldsla met bietjes is ook een topper in dit seizoen.
• Prei – Prei is vrijwel het hele jaar beschikbaar van Nederlandse grond, maar juist in het late winterbegin van de lente is deze groente een fijne smaakmaker. De preien zijn nu mals en perfect voor soeppies en stoofschotels. Maak bijvoorbeeld een romige preisoep (lekker met een scheutje room of een lokale blauwaderkaas verkruimeld erover) of gebruik prei in een hartige taart/quiche met oude kaas. Ook roerbakken met wat knoflook en tijm is prei verrukkelijk als bijgerecht.
• Pastinaak, knolselderij en bietjes – Dit zijn typische winterknollen en wortels die in maart nog volop beschikbaar zijn, hetzij vers geoogst hetzij uit de opslag van afgelopen herfst. Pastinaak is zoet en zacht van smaak; heerlijk om te roosteren in de oven met wat olijfolie en kruiden, of om fluweelzachte pastinaaksoep van te maken. Knolselderij geeft diepte aan soepen en stamppotten (heb je wel eens celeriestamppot met appel geprobeerd? Aanrader!). Rode bietjes uit opslag zijn zoet en aards – lekker voor een salade met feta of om te poffen in de oven. Omdat dit de laatste maand is dat veel van deze “vergeten groenten” nog verkrijgbaar zijn, is maart hét moment om er nog één keertje van te genieten. Probeer bijvoorbeeld eens ovengebakken pastinaakfriet of een stoofpot met knolselderij en wortel.
• Koolsoorten – In maart kun je nog genieten van verschillende kolen. Rode kool, witte kool en savooiekool (groene kool) zijn volop beschikbaar vanuit de koelcel. Een klassieke gestoofde rode kool met appeltjes past misschien nog bij de koude dagen die maart soms kent. Savooiekool kun je fijnsnijden en kort roerbakken voor een wat lichter gerecht, of verwerken in een Aziatisch geïnspireerde roerbak met gember en sojasaus. Spitskool is richting het einde van de winter ook nog verkrijgbaar (vaak de late oogst van het vorige seizoen) – heerlijk om fijngesneden rauw als koolsalade te eten of gestoofd met kerrie als bijgerecht. Maart is eigenlijk de laatste kans om van deze kolen te smullen voordat de nieuwe generatie in de zomer weer op de velden staat.
• Radijs en rettich – Met het lengen van de dagen komen de eerste knapperige voorjaarsradijsjes tevoorschijn (soms nog uit de kas of onder doek). Radijs brengt direct kleur en pit op je bord. Perfect als knapperige snack, in salades of dun gesneden op een boterham met wat kruidenboter. Rettich (witte rammenas) is een wat grotere variant met mild pittige smaak, lekker om in plakjes te eten met een snufje zout of om te fermenteren tot pickles. Als je ze op de markt ziet liggen in maart: meenemen en proeven, want hun seizoen is kort maar krachtig!

• Witlof – Hoewel witlof het hele jaar door verkrijgbaar is (het wordt in het donker geteeld uit cichoreiwortels), rekenen we het vaak tot de wintergroenten. In maart is witlof nog steeds uitstekend van kwaliteit. Met witlof kun je alle kanten op: rauw in een salade met ham en kaas, of het bekende witlof uit de oven met ham en kaassaus – een ovenschotel waar veel Nederlanders mee zijn opgegroeid. Omdat de dagen nog fris kunnen zijn, is zo’n ovengerecht met witlof en gesmolten kaas echt comfortfood van het seizoen.

En fruit dan? 🌸 Maart is geen fruitrijke maand van eigen bodem – de fruitoogst in Nederland begint pas in de zomer. Toch zijn er wel lokale fruit opties. Appels en peren uit de koelcel (van de oogst in het najaar) zijn er nog volop en smaken nog steeds heerlijk sappig. Kies bijvoorbeeld voor een robuuste Hollandse appel als Elstar of Goudreinet voor in een appeltaart, of een zoete peer als Doyenné du Comice als gezond tussendoortje. Daarnaast kun je vooruitblikken op de lente met rabarber: eind maart komt soms de eerste rabarber van de koude grond beschikbaar (of in ieder geval in april). Die felroze stelen zijn officieel een groente, maar we gebruiken ze als fruit. Maak er vast een lekkere rabarbercompote van om in de sfeer te komen! En wil je in maart toch iets van fruit dat echt in het seizoen is? Citrusvruchten zoals bloedsinaasappels zijn nu op hun hoogtepunt (al komen die uit Zuid-Europa). Combineer stukken sinaasappel eens met veldsla of postelein in een salade – verrassend lekker. Maar voor lokaal fruit moeten we simpelweg nog héél even geduld hebben.

Ook zuivel en vlees van het seizoen

Seizoensgebonden eten beperkt zich niet alleen tot groenten en fruit. Ook zuivel en vlees kun je zoveel mogelijk lokaal en passend bij het seizoen kiezen.

Zuivel in maart: de koeien staan op het punt om weer de wei in te gaan (vaak eind maart of april zie je de blije koeien dansen in de wei!). Dat betekent dat we nu nog de wintermelk gebruiken, en binnenkort de romigere lente-melk zullen krijgen waar later heerlijke graskaas van wordt gemaakt. Hoe dan ook, zuivel van lokale boerderijen is het hele jaar door een goed idee. Denk aan boerenmelk direct van de melktap, ambachtelijke yoghurt, room en boter van dichtbij. In maart is het nog wat fris, dus een warme melkchocolademelk van volle boerderijmelk ’s avonds op de bank gaat er wel in. Ook kun je lokale kazen gebruiken in je gerechten: bijvoorbeeld een smeuïge geitenkaas (lente is lammetjestijd, dus veel geitenboeren maken nu verse geitenkaas) over de salade, of een stuk oude kaas uit de regio voor bij de borrel. Door zuivel direct bij de boer of via een platform als Lekkerder bij de Boer te kopen, weet je zeker dat het vers is en met zorg geproduceerd. Bovendien is het vaak verpakt met minder plastic of kun je zelfs je eigen fles vullen bij de melktap – weer wat duurzamer! 🥛

Vlees in maart: Hoewel vee natuurlijk niet “per seizoen” geoogst wordt zoals groenten, zijn er wel degelijk seizoensinvloeden. Zo is het voorjaar lammetjestijd, wat betekent dat er richting Pasen (eind maart/begin april) vaak lamsvlees verkrijgbaar is van lammeren die in de winter geboren zijn. Lamsvlees is mals en delicaat van smaak – perfect voor een feestelijk lentegerecht (bijvoorbeeld lamsbout uit de oven met rozemarijn).

Daarnaast is maart nog een prima maand voor stevige vleesgerechten om de laatste kou te trotseren. Een stoofpot van lokaal rundvlees met wintergroenten (zoals pastinaak en wortel) bijvoorbeeld, of een stukje wild (haas of wild zwijn) uit het vriesvak van de jager om de winter af te sluiten. Als het zonnetje doorkomt kun je ook al voorzichtig de barbecue uit de schuur halen en genieten van een eerste barbecue met lokaal biologisch vlees – denk aan een goede hamburger van de regionale slager/boer of gemarineerde kippetjes. Het belangrijkste is om vlees met aandacht te kiezen: liever minder maar kwalitatief beter vlees, van dieren die een goed leven hebben gehad. Bij boerderijwinkels vind je runderen die op de boerderij zelf zijn grootgebracht, varkens die buiten hebben kunnen wroeten, of kippen die vrij hebben rondgelopen. Dat proef je terug op je bord en het voelt ook een stuk beter.

Tip: Veel boerderijen bieden vleespakketten aan met een mix van stukken vlees van één dier. Zo’n pakket is vaak voordelig en je krijgt allerlei stukken (van biefstuk tot gehakt en soepbotten), zodat het hele dier wordt gewaardeerd. Een mooie manier van duurzaam vlees consumeren, passend bij de seizoensfilosofie.

Koken met de oogst van maart: praktische tips & recepten

Ben je enthousiast om aan de slag te gaan met seizoensproducten? 🥕🍐 Hier zijn een paar eenvoudige receptideeën en kooktips om de producten van maart in jouw keuken tot hun recht te laten komen:

• Raapstelen stamppot: Dé klassieker in maart. Kook aardappels gaar en stamp ze met een klontje boter en scheutje warme melk tot puree. Roer er off the heat een flinke hand gewassen raapstelen rauw doorheen, zodat ze iets slinken door de warmte. Breng op smaak met peper, zout en een likje mosterd. Serveer met uitgebakken spekjes of een bal gehakt. Een smeuïge stamppot vol vitamines! (Tip: heb je geen raapstelen? Vervang ze door fijngehakte veldsla of winterpostelein, dat werkt ook prima.)
• Geroosterde voorjaarsgroenten uit de oven: Verwarm de oven op 200°C. Snijd winterpeen, pastinaak, bietjes en knolselderij in gelijke stukjes. Hussel met olijfolie, tijm/rozemarijn, peper en zout. Rooster ca. 30-40 minuten tot alles goudbruin en gaar is, schep halverwege om. De natuurlijke zoetigheid van de groenten komt zo prachtig naar voren. Lekker als bijgerecht bij een stuk vlees of gewoon als vegetarisch hoofdgerecht met een kruidendip erbij.
• Prei-aardappelsoep: Simpel, snel en verwarmend. Fruit een gesnipperde ui en 2 preistengels (in ringen) in wat boter. Voeg 2 in blokjes gesneden aardappels toe en bak kort mee. Giet er groentebouillon bij tot alles net onder staat en laat koken tot de aardappel zacht is. Pureer de soep glad. Roer op het einde een scheutje room of melk erdoor voor romigheid. Breng op smaak met peper, zout en een snuf nootmuskaat. Serveer met knapperig brood. Deze soep laat de zachte, zoete smaak van prei schitteren. Voor extra pit kun je wat geitenkaas of oude kaas erover verkruimelen.
• Frisse lentesalade met veldsla: Meng een zakje verse veldsla met dunne plakjes rauwe biet, partjes appel en geroosterde walnoten. Maak een dressing van olijfolie, appelazijn (of citroensap), honing en mosterd en schep door de salade. Verkruimel eventueel wat geitenkaas of feta erover. Deze salade is knapperig, fris en zit boordevol lokaal groen. Ideaal als lichte lunch of als bijgerecht naast iets hartigs.
• Witlof uit de oven: Verwarm de oven op 180°C. Halveer witlofstronkjes (ongeveer 4 stuks) in de lengte. Wikkel elke helft in een plak ham en leg ze naast elkaar in een ingevette ovenschaal. Maak een saus door 30g boter te smelten, 30g bloem toe te voegen (roux maken) en langzaam 500ml melk erdoor te roeren tot een béchamelsaus. Roer 100g geraspte kaas (bijv. lokale boerenkaas) door de saus tot hij smelt. Giet de kaassaus over de witlof. Bestrooi met nog wat extra kaas en paneermeel voor een korstje. Bak ~25 minuten tot goudbruin en bubbelend. Dit ovengerecht is pure nostalgie en comfort, perfect voor een frisse maartavond.
• Rabarbercompote (vooruitkijken naar de lente): Zie je al rabarber liggen? Maak er compote van! Snijd 3-4 rabarberstengels in stukjes. Doe in een pannetje met een klein scheutje water en 2-3 eetlepels suiker (naar smaak kun je later altijd meer toevoegen). Voeg eventueel een stukje sinaasappelschil en een kaneelstokje toe voor extra aroma. Laat zachtjes koken tot de rabarber uit elkaar valt en je een moes krijgt. Proef of het zoet genoeg is. Heerlijk om warm te eten met een bolletje vanille-ijs (ja, waarom niet 😉), of koud als fris zuurzoet accent bij vleesgerechten of op de boterham. Hiermee haal je alvast een vleugje lente in huis.

Zoals je ziet kun je in maart alle kanten op met de seizoensproducten. Of je nu gaat voor een stevige stamppot of een lichte salade, met de verse oogst van deze maand zet je gegarandeerd iets smakelijks én duurzaams op tafel. Ga eens langs bij een boerderijwinkel of markt in de buurt en laat je inspireren door wat er op dat moment ligt. Neem die gekke knol of dat onbekende groen eens mee; vraag de boer om tips als je niet weet hoe je het moet bereiden. Koken met wat de natuur ons per maand biedt is niet alleen goed voor planeet en portemonnee, maar vooral een feest voor je smaakpapillen.

Eet smakelijk en geniet van alles wat maart te bieden heeft. Voor je het weet, staan de asperges en aardbeien alweer voor de deur – maar daarover in een volgende blog meer! 😉 Dus duik de keuken in, probeer die recepten uit en proef zelf hoe lekker duurzaam en lokaal eten kan zijn. Veel kookplezier! 🌷👩‍🍳👨‍🍳